عصمت امام از ديدگاه خرد

مشخصات كتاب

عنوان : عصمت امام از ديدگاه خرد

پديدآورندگان : رباني گلپايگاني، علي، 1334-(پديدآور)

اشاره

بحث درباره عصمت امام يكي از مهم ترين و پر چالش ترين بحث هاي امامت به شمار مي رود. در ميان مذاهب اسلامي، اماميه و اسماعيليه عصمت را از اساسي ترين صفات امام مي دانند؛ در حالي كه مذاهب ديگر لزوم چنين صفتي را براي امام انكار كرده اند. در اين نوشتار پس از تبيين ماهيت عصمت، دلايل عقلي اماميه بر لزوم عصمت امام را بررسي خواهيم كرد. هم چنين ضمن بررسي اين ادله، به اشكالاتي كه منكران مطرح كرده اند پاسخ خواهيم داد.

حقيقت عصمت

عصمت در لغت به معني امساك، حفظ و منع است. چنان كه ابن فارس گفته است: عَصَم يدل علي اِمساك و منع و ملازمة، والمعني في ذلك كله واحد، من ذلك أن يعصم اللّه تعالي عبده من سوء يقع فيه [1] . كلمه عَصَم بر نگهداري، مانع شدن و ملازم بودن دلالت مي كند و معناي اين واژگان يك چيز است، و اين كه خداوند بنده خويش را از امر ناگواري كه بر او وارد شود نگه مي دارد، از اين باب است. ابن منظور نيز گفته است: العصمة في كلام العرب المنع، و عصمة اللّه عبده أن يعصمه مما يوبقه»؛ [2] . عصمت در كلام عرب به معني منع است، و عصمت خداوند بنده خود را به اين است كه او را از آنچه موجب هلاكت او است باز دارد. وي در ادامه گفته است: الاعتصام الاِمتساك بالشي ء، و منه شعر أبي طالب: ثمال اليتامي عصمة للأرامل، اي يمنعهم، من الضياع والحاجة اعتصام به معني تمسك نمودن به چيزي است، و شعر ابوطالب از اين باب است (كه در وصف پيامبر صلي الله عليه و آله)